Belastbare aanwezigheid in het buitenland, een vaste inrichting.

Vaste inrichting

Crowe Peak helpt ondernemers die geconfronteerd worden met de complexe en telkens veranderende regelgeving op het gebied van internationaal ondernemen. Onderneem je over de grens? Dan loop je in bepaalde situaties de kans dat je een belastbare aanwezigheid in dat land creëert: een vaste inrichting. Op deze pagina leggen we in hoofdlijnen uit wat dit inhoudt en geven we aan wat de aandachtspunten betreffende dit onderwerp zijn.

Wat is een vaste inrichting?

Een vaste inrichting (ook bekend als “permanent establishment“) bestaat wanneer een buitenlandse (rechts)persoon een belastbare aanwezigheid heeft in een ander land. Bijvoorbeeld wanneer een Belgische BVBA een vennootschapsbelastingplicht heeft in Nederland (of andersom). Een vaste inrichting is een begrip dat enkel binnen de (internationale) belastingregelgeving bestaat. Het concept van de vaste inrichting heeft tot doel om landen een heffingsrecht te geven over activiteiten die in hun land plaatsvinden via ondernemingen die daar (civiel)juridisch niet gevestigd zijn.  

Het creëren of hebben van een vaste inrichting is dus niet hetzelfde als het oprichten van een rechtspersoon in het buitenland. Een rechtspersoon opgericht in het buitenland zal namelijk zelfstandig (binnenlands) belastingplichtig zijn.   

Wat is het gevolg van een vaste inrichting?

Een buitenlandse belastingplicht brengt in ieder geval mee dat het betrokken bedrijf geregistreerd moet worden bij de lokale autoriteiten. Verder kan een vaste inrichting er ook toe leiden dat er administratieve en financiële verplichtingen in het land waar de vaste inrichting zich bevindt ontstaan. Echter, elk land kent zijn eigen specifieke verplichtingen. Als je hier dus niet mee bekend bent in een land waarin je wel opereert kan dit leiden tot onaangename verrassingen en mogelijk zelfs boetes. Het is dan ook altijd zaak je hier goed over te laten adviseren.

Wanneer heb ik een vaste inrichting in het buitenland?

Welke activiteiten leiden tot een belastbare aanwezigheid in het buitenland? We kunnen er daar enkel in zijn algemeenheid iets over zeggen. Omdat elk land zijn eigen regelgeving kent, zal iedere individuele situatie altijd met behulp van een (lokale) belastingadviseur beoordeeld moeten worden.  

De Nederlandse wet

De vaste inrichting is een begrip uit het internationaal belastingrecht. Het begrip is opgenomen in ieder belastingverdrag dat tussen twee landen wordt gesloten. Een belastingverdrag gaat enkel over de verdeling van de heffingsbevoegdheid tussen landen. Een belastingverdrag kan geen heffingsrecht scheppen dat volgens de nationale wet niet bestaat. Om te bepalen of er een vaste inrichting in een land is, is zodoende allereerst het nationale recht van belang. De Nederlandse wet sluit aan bij de definitie in het betreffende belastingverdrag. Als er geen belastingverdrag is, dan hanteert Nederland in dat geval de definitie uit het OESO-modelverdrag. Zodoende bespreken we hierna wat onder (de meeste) verdragen tot een vaste inrichting leidt. 

De vaste inrichting onder het belastingverdrag: de hoofdregel

Wat schept er op basis van het verdrag een vaste inrichting? Volgens de hoofdregel is er sprake van een vaste inrichting wanneer aan de volgende drie eisen is voldaan:  

  1.     Er moet een ‘place of business’ zijn; 
  2.     De place of business moet ‘vast’ zijn; en,  
  3.     De onderneming moet worden voortgezet via die vaste place of business.  

De vaste inrichting onder het belastingverdrag: lijst met voorbeelden

Paragraaf 2 van ongeveer elk belastingverdrag bevat de onderstaande lijst als zaken die in het bijzonder een vaste inrichting geacht worden te vormen: 

  1.  Een plaats waar vanuit management plaatsvindt;  
  2.  Een filiaal;  
  3.  Een kantoor;  
  4.  Een fabriek;  
  5.  Een werkplaats; en  
  6.  Een mijn, olie- of gaswinningslocatie; een groeve of andere plek waar grondstoffen gewonnen worden uit de aarde

Ondanks dat deze locaties specifiek genoemd worden als zaken die een vaste inrichting scheppen, dient nog altijd aan elk van de drie hierboven genoemde vereisten voldaan te zijn, voordat daadwerkelijk sprake is van een vaste inrichting. 

De vaste inrichting onder het belastingverdrag: uitzondering op de hoofdregel

De uitzondering op de hoofdregel ziet over het algemeen op het gebruiken van een bedrijfsinrichting voor het aanhouden van de voorraad van de onderneming of het enkel inkopen van goederen of het louter verzamelen van informatie. In de 2017-versie van het modelverdrag is daar het vereiste bijgekomen dat die activiteiten dan wel van een voorbereidend of bijkomstig karakter moeten zijn. Dat vereiste gold onder oudere verdragen minder sterk. Overigens kunnen oude verdragen wel alsnog aangepast worden waardoor de 2017 vereisten alsnog gelden, ondanks dat het verdrag van een eerdere datum is.

Vertegenwoordigers in het buitenland kunnen een belastbare aanwezigheid creëren

Naast de hoofdregel over wat een vaste inrichting veroorzaakt is er nog een belangrijke uitbreiding op de hoofdregel. Deze uitbreiding heeft betrekking op de “vaste vertegenwoordiger”. De activiteiten van een vertegenwoordiger voldoen niet noodzakelijkerwijs aan alle vereisten van de hoofdregel. Toch willen landen de verkoopactiviteiten door vertegenwoordigers graag belasten. Zodoende is het vaste inrichtingsbegrip als het ware uitgebreid met de vaste vertegenwoordiger. 

Vaste vertegenwoordigers, kunnen afhankelijk opereren of onafhankelijk opereren. Enkel de activiteiten van de afhankelijke agent leiden tot een vaste inrichting.  

Volgens het (oude) verdrag is er op basis van deze definitie sprake van een agent wanneer: 

  1. Die handelt uit naam van een onderneming; 
  2. Die een afhankelijke agent is; 
  3. De bevoegdheid heeft om contracten af te sluiten namens de onderneming en dit ook regelmatig doet. 

De definitie is gewijzigd in het OESO-modelverdrag uit 2017. Op basis van deze nieuwe verdragstekst is sneller sprake van een vaste vertegenwoordiger. De nieuwe definitie heeft tot doel om ook vaste vertegenwoordigers die uit eigen naam, maar voor rekening en risico van de buitenlandse onderneming handelen, een vaste inrichting te laten vormen.  

Wat we in de praktijk vaak zien is dat bedrijven die uit willen breiden naar het buitenland, vaak één of meerdere verkoopmedewerkers vooruit sturen, alvorens een filiaal geopend wordt of een lokale vennootschap wordt opgericht. Gegeven de definitie van een vaste vertegenwoordiger, is er in een dergelijke situatie een aanmerkelijke kans dat de verkoopmedewerkers gezien worden als afhankelijke vaste vertegenwoordigers en daarmee een vaste inrichting vormen. Om onverwachte verrassingen te vermijden is het belangrijk hiervan bewust te zijn.   

De Nederlandse uitbreiding: werkzaamheden buitengaats

In eerdere stukken hebben we het gehad over belastbare aanwezigheid in het buitenland (link hoofdregel) en (link vaste vertegenwoordiger). Nederland kent naast de verdragstekst van het OESO-modelverdrag ook een typisch Nederlandse uitbreiding. De werkzaamheden buitengaats: werkzaamheden op het Nederlandse continentaal plat.

In de Nederlandse wet is opgenomen dat er een belastbare aanwezigheid is wanneer werk wordt verricht in, op of boven het Noordzeewinningsgebied. Op basis van deze definitie is er al een vaste inrichting wanneer er werk wordt uitgevoerd. Dat is veel breder dan werk dat betrekking heeft op olie- of gasplatforms of andere plekken waar grondstoffen gewonnen worden. Het standpunt van Nederland is dat alle werkzaamheden op het continentaal plat die 30 dagen of langer duren in Nederland belast horen te zijn.

In een flink aantal belastingverdragen heeft Nederland deze uitbreiding van het vaste inrichtingsbegrip ook weten uit te onderhandelen. Daardoor kan Nederland deze typisch Nederlandse bepaling ook daadwerkelijk laten gelden. Overigens is de uitbreiding niet opgenomen in het vaste inrichtingsartikel zelf. In plaats daarvan is het een apart artikel in het specifieke verdrag. 

Meer weten?

Wanneer je onderneemt over de grens is het belangrijk om op de hoogte te blijven over de regelgeving om zo niet voor verrassingen te komen staan. Indien je vragen hebt of geadviseerd wilt worden over een specifieke situatie kan je contact opnemen met onze specialisten.

Crowe peak

Benieuwd wat wij voor jouw organisatie kunnen betekenen?

Laten we snel kennismaken!

Contact