Kosten bij verkoop van een deelneming

Als een BV vijf procent of meer van de aandelen in een andere BV bezit, dan is er sprake van een deelneming waarop de deelnemingsvrijstelling van toepassing is. Dit betekent dat de voordelen en nadelen voortvloeiend uit deze deelneming zijn vrijgesteld voor de vennootschapsbelasting. Dit vloeit voort uit de gedachte dat winsten slechts één keer met vennootschapsbelasting moeten worden belast. Dividenden, maar ook verkoopwinsten (en verliezen) met betrekking tot een deelneming zijn dus vrijgesteld in de vennootschapsbelasting.

Volgens de wet zijn de kosten van verwerving of vervreemding van de deelneming niet aftrekbaar. Dat is vervelend, want juist rondom het aan- en verkoopproces worden er veel kosten gemaakt. Denk bijvoorbeeld aan de kosten van een verkoopmemorandum, due dilligence, overdrachtskosten, succes fees etcetera. Onduidelijk was welke kosten nu precies onder de aftrekbeperking vallen. Op 7 december 2018 heeft de Hoge Raad een arrest gewezen, waarin een deel van de onduidelijkheid is opgeheven. Helaas blijven er sindsdien nog veel vragen over.

Kosten terzake van verwerving of vervreemding van een deelneming

Conform de uitspraak van de Hoge Raad kunnen kosten alleen onder de deelnemingsvrijstelling vallen als er een rechtstreeks en oorzakelijk verband bestaat tussen die kosten en de verwerving of de vervreemding. De kosten moeten worden opgeroepen door de verwerving of vervreemding en dat moet naar objectieve maatstaven worden beoordeeld.

De Hoge Raad maakt geen uitzondering tussen interne- of externe kosten.

Als de verwerving of vervreemding niet doorgaat, dan zijn alle kosten aftrekbaar. Maar als de verkoop afketst om vervolgens later (met een andere partij) wel door te gaan, dan moet worden beoordeeld in hoeverre de verkoopkosten die in de eerste fase zijn gemaakt, ook in de latere fase zouden zijn gemaakt. Als de kosten in een latere fase ook hadden moeten worden gemaakt, dan worden ook de kosten uit de eerste fase  (alsnog) getroffen door een aftrekverbod.

Verkoop deelneming over meerdere jaren

Als de (kosten van) de verkoop zich over meerdere jaren uitstrekken moet een transitorische actiefpost (uitstelpost) op de balans worden opgenomen voor kosten ter zake van de voorgenomen aankoop of vervreemding. Deze wordt gehandhaafd totdat vaststaat of de aankoop of vervreemding daadwerkelijk doorgang vindt. Op dat moment moet de actiefpost worden afgeboekt en moet worden bepaald in hoeverre het bedrag van die afboeking onder de deelnemingsvrijstelling valt en dus niet aftrekbaar is.

Duidelijkheid kosten bij verkoop deelneming

De Hoge Raad is duidelijk over de manier waarop we kosten moeten beoordelen om antwoord te krijgen op de vraag of verwervingskosten en vervreemdingskosten wel/niet aftrekbaar zijn: Als de transactie niet doorgaat zijn de kosten aftrekbaar, als het wel doorgaat zijn kosten die rechtstreeks worden opgeroepen door de transactie niet aftrekbaar.

Welke kosten worden rechtstreeks opgeroepen? Kosten van een verkoopmemorandum, due dilligence, transportkosten van de notaris en succes fees lijken zonder veel discussie onder deze categorie te vallen. Kosten van strategische bedrijfsadvisering waarvan verkoop van een deelneming onderdeel kan uitmaken lijken te ver verwijderd om rechtstreeks door de vervreemding te worden opgeroepen.

Onduidelijk is voorts hoe te handelen als de kosten werden gemaakt met een ander doel dan verkoop van een deelneming, maar er uiteindelijk wel dienstbaar aan zijn. Denk bijvoorbeeld aan een due dilligence-onderzoek in het kader van een activa-passivatransactie (verkoop van losse bedrijfsonderdelen), terwijl later wordt besloten om toch een aandelentransactie te doen.

Conclusie kosten bij verkoop deelneming

De Hoge Raad schept duidelijkheid over de kosten die bij aankoop- en vervreemding onder de deelnemingsvrijstelling vallen: uitsluitend kosten die rechtstreeks en oorzakelijk verband houden met de daadwerkelijke verwerving of vervreemding van een specifieke deelneming worden geraakt door het aftrekverbod. Daarmee hebben we een handvat voor de beoordeling van de aftrekbaarheid van kosten.

Tegelijkertijd is nog niet geheel duidelijk waar de grens van “rechtstreeks” precies ligt. Verder is er nog onduidelijkheid bij meer bijzondere situaties, zoals bijvoorbeeld de aftrekbaarheid van kosten die aanvankelijk niet voor de verkoop van een deelneming werden gemaakt, maar er later wel dienstbaar aan bleken te zijn.

Begeleiding van de verkoop van ondernemingen/deelnemingen vergt specialistische expertise. Bij Crowe Peak werken wij multidisciplinair om de aan- of verkoop van uw deelnemingen succesvol te laten verlopen. Neem contact met ons op.