Update VBAR en schijnzelfstandigheid 

Wetsvoorstel aangepast: ondernemerschap blijft volwaardig criterium

De discussie rondom schijnzelfstandigheid is opnieuw in een stroomversnelling geraakt. Sinds 1 januari 2025 handhaaft de Belastingdienst weer op schijnzelfstandigheid, en dat betekent dat opdrachtgevers hun risico op naheffingen en boetes serieus moeten nemen. Op 27 maart 2025 kondigde minister Van Hijum een aanpassing aan van het wetsvoorstel Verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden (“VBAR”). Goed nieuws: het criterium ‘ondernemerschap’ blijft een volwaardige factor bij de beoordeling van arbeidsrelaties.

Prejudiciële vragen in de Uber-zaak

De Hoge Raad gaf op 21 februari 2025 duidelijkheid in de Uber-zaak over de rol van extern ondernemerschap bij het beoordelen van een arbeidsrelatie. In die uitspraak oordeelde de Hoge Raad dat er géén rangorde bestaat tussen de negen beoordelingscriteria, waaronder extern ondernemerschap. Dat betekent dat ook dit criterium – hoe actief iemand zich als ondernemer in de markt beweegt – even zwaar meeweegt als de andere factoren. De beoordeling blijft dus altijd een integrale afweging van alle omstandigheden van het geval.

Eerdere criteria uit Deliveroo-zaak nog altijd van belang

In de Deliveroo-uitspraak van 2023 gaf de Hoge Raad negen gezichtspunten mee om te beoordelen of sprake is van een arbeidsovereenkomst. Denk aan zaken als persoonlijke arbeid, gezag, inbedding in de organisatie en het dragen van ondernemersrisico. Deze integrale/holistische benadering blijft leidend. Wat verandert is dat extern ondernemerschap niet langer slechts als doorslaggevend criterium geldt wanneer andere factoren geen duidelijkheid bieden, maar gelijkwaardig wordt meegewogen. Dit kan ertoe leiden dat de uitkomst per situatie (en zelfs per zzp’er) verschilt.

Vervolg wetsvoorstel VBAR

Het wetsvoorstel VBAR wordt aangepast zodat het aansluit op de recente jurisprudentie van de Hoge Raad. De belangrijkste criteria voor beoordeling van een arbeidsrelatie zijn/blijven:

1. De aard en duur van het werk; 
2. De wijze van aansturing en werktijden; 
3. Inbedding in de organisatie; 
4. Verplichting tot persoonlijke uitvoering; 
5. Manier waarop de overeenkomst tot stand is gekomen; 
6. Hoogte en vorm van de beloning; 
7. Commercieel risico voor de werkende; 
8. Fiscale en juridische behandeling; 
9. De mate van extern ondernemerschap.

Voor dit laatste criterium wordt bijvoorbeeld gekeken naar een eigen website, meerdere opdrachtgevers, fiscale kenmerken en investeringen in het eigen bedrijf. Naar verwachting wordt het aangepaste wetsvoorstel voor de zomer bij de Tweede Kamer ingediend.

Let op! Geen gevolgen voor handhaving.

De aanpassing van het wetsvoorstel verandert niets aan de huidige praktijk van handhaving. Sinds januari 2025 controleert de Belastingdienst weer actief op schijnzelfstandigheid. Organisaties die met zzp’ers werken doen er verstandig aan om tijdig te toetsen of die relaties voldoen aan de actuele juridische kaders. Een analyse aan de hand van de negen criteria biedt inzicht en verkleint risico’s. Wil je zekerheid over de situatie van jouw organisatie? Laat je dan juridisch adviseren .