Tegenbewijsregeling box 3

Had je in box 3 een lager werkelijk rendement dan het forfaitaire rendement? Dankzij de tegenbewijsregeling in box 3 kun je mogelijk aantonen dat jouw werkelijke rendement lager was. Hierdoor kun je wellicht belasting terugvragen over de jaren 2017 tot en met 2024. Wat kun je nu alvast regelen? Wij helpen je graag op weg.

Box 3: Werkelijk rendement opgeven via tegenbewijsregeling 

Heb je vermogen in box 3 en was je werkelijke rendement lager dan het forfaitaire rendement? Dan kun je mogelijk belasting terugkrijgen over de jaren 2017 tot en met 2024. Dit kan via de tegenbewijsregeling box 3, we geven je daarvoor een handig stappenplan. 

Let op: niet iedereen komt in aanmerking. Je moet tot de doelgroep behoren. De Belastingdienst stuurt vanaf juli 2025 brieven aan mensen die in hun systeem binnen die doelgroep vallen. Je ontvangt per jaar een aparte brief met het ‘Formulier Opgaaf Werkelijk Rendement’ (OWR). Die brieven worden gefaseerd verstuurd, te beginnen met de meest recente jaren. 

Per brief krijg je een eigen termijn waarbinnen je het formulier moet invullen en indienen. Begin dus op tijd met het verzamelen van de benodigde informatie. Het formulier OWR geldt als aanvulling op je eerdere aangifte. Vanaf 2025 kun je het werkelijke rendement waarschijnlijk via de aangifte zelf doorgeven, totdat in 2028 het nieuwe box 3-stelsel op basis van werkelijk rendement wordt ingevoerd. 

Voorbereiden op de tegenbewijsregeling? Volg dit stappenplan: 

1. Bepaal of en voor welke jaren je in aanmerking komt 
2. Zet op een rij hoeveel box 3-belasting je hebt betaald 
3. Maak een schatting van je werkelijke rendement 
4. Verzamel onderbouwing en documentatie 
5. Dien het formulier in zodra je het ontvangt 
6. Controleer de aangepaste of nieuwe aanslag 

Stap 1: Controleer of jij in aanmerking komt en voor welke jaren 

De staatssecretaris heeft per belastingjaar bepaald wie tot de doelgroep van de tegenbewijsregeling behoort. Hieronder zie je per jaar of jij in aanmerking komt. Val je erbuiten? Dan geven we ook aan welke alternatieve stappen je kunt overwegen.

Wie komt in aanmerking voor de tegenbewijsregeling box 3? 

Jaren 2017, 2018 en 2019
Voor de jaren 2017, 2018 en 2019 kom je in aanmerking voor de tegenbewijsregeling indien:

• Je op of ná 12 november 2021 een definitieve aanslag hebt ontvangen, of
• Je vóór 12 november 2021 een definitieve aanslag hebt gekregen én daartegen bezwaar hebt gemaakt (bijvoorbeeld via de massaalbezwaarprocedure).

Daarnaast geldt in beide situaties dat je op tijd een verzoek om ambtshalve vermindering moet hebben ingediend:

• Voor het jaar 2017: uiterlijk op 31 december 2022
• Voor het jaar 2018: uiterlijk op 31 december 2023
• Voor het jaar 2019: uiterlijk op 31 december 2024

Let op: Er is veel kritiek op het feit dat de tegenbewijsregeling vooralsnog alleen geldt voor belastingplichtigen die tijdig een verzoek hebben ingediend. Voor het jaar 2019 heeft de Belastingdienst belastingplichtigen met box 3 hierop gewezen. Heb je echter in 2017 of 2018 meegedaan aan de massaalbezwaarprocedure, maar geen tijdig verzoek gedaan, dan kan je geen gebruik maken van de tegenbewijsregeling. Het is afwachten of het definitieve wetsvoorstel deze ongelijkheid oplost, of dat je je rechten alsnog via een nieuwe procedure moet veiligstellen.

Andere gevallen
Stond jouw definitieve aanslag over 2017 t/m 2020 al op of vóór 24 december 2021 onherroepelijk vast, dan heb je geen recht op rechtsherstel in box 3. Of je daar alsnog recht op hebt, wordt momenteel onderzocht in de zogenoemde massaalbezwaarplusprocedure (MB+-procedure). Op dit moment kun je dus nog geen gebruikmaken van de tegenbewijsregeling. Mocht de Hoge Raad later beslissen dat je toch recht hebt op rechtsherstel, dan kun je op een later moment alsnog een beroep doen op de tegenbewijsregeling.

Stap 2: Breng in kaart hoeveel belasting je hebt betaald in box 3 

Val je binnen de doelgroep voor bepaalde jaren? Haal dan je aangiften inkomstenbelasting erbij, van jezelf en eventueel je fiscale partner. Noteer per jaar hoeveel belasting je volgens de aangifte hebt betaald of nog moet betalen in box 3. Het is namelijk alleen zinvol om je werkelijke rendement door te geven als dat tot een lagere belasting leidt. 

Stap 3: Maak een inschatting van je werkelijke rendement 

Het is vooraf lastig in te schatten of je geld terugkrijgt. De berekening van het werkelijke rendement kan ingewikkeld zijn, zeker bij vermogensbestanddelen zoals vastgoed of niet-beursgenoteerde aandelen. Maak daarom per relevant jaar een globale berekening van je rendement en de bijbehorende belasting. 

Blijkt dat je met werkelijk rendement juist meer belasting zou betalen? Dan hoef je voor dat jaar geen formulier in te dienen. De aanslag blijft dan gebaseerd op je eerdere aangifte. 

Wat valt onder werkelijke rendement? 

De tegenbewijsregeling sluit aan bij de uitleg van de Hoge Raad uit 2021 en 2024. Daarbij geldt het volgende: 

• Je berekent het werkelijk gerealiseerde en ongerealiseerde rendement over je volledige vermogen. Het gaat dus om het rendement over het hele jaar, niet alleen de waarde op 1 januari. 
• Onder direct rendement vallen bijvoorbeeld rente op bank- en spaartegoeden, dividend en huurinkomsten. Deze vind je meestal op jaaroverzichten of in contracten. 
• Indirect rendement omvat waardeveranderingen van onder meer vastgoed en effecten. Zowel gerealiseerde winsten (bij verkoop) als ongerealiseerde waardestijgingen of -dalingen tellen mee. 
• Voor een juiste berekening moet je de waardeontwikkeling en transacties van je vermogen goed documenteren. 

Let op: 

• Je mag alleen rente over schulden aftrekken. Andere kosten zijn niet aftrekbaar. 
• Heffingsvrij vermogen geldt niet. 
• Verliezen uit andere jaren mag je niet verrekenen. 
• Inflatie telt niet mee. 
• Waardevermeerdering die direct verband houdt met gemaakte kosten voor verbetering of uitbreiding kan soms buiten beschouwing blijven, maar de kosten zelf niet. 

Is je werkelijke rendement negatief? Dan krijg je geen belasting terug. De belasting in box 3 kan volgens de Hoge Raad namelijk niet lager uitvallen dan nul. 

Praktische tips 

• Leg je aangiften van de afgelopen jaren naast elkaar. Zie je elk jaar een stijgende waarde per 1 januari? Dan is de kans kleiner dat het werkelijke rendement lager is dan het forfaitaire. 
• De berekening kan veel tijd en informatie kosten. Overweeg of het voor jouw situatie de moeite waard is om hiermee aan de slag te gaan. 

Voorbeeldschema: berekening werkelijk rendement 

Let op: De manier waarop de Belastingdienst het werkelijke rendement in de tegenbewijsregeling berekent, wijkt op een aantal punten af van wat je daar mogelijk zelf onder verstaat. Zo zijn kosten niet aftrekbaar, mag je geen verliezen uit andere jaren verrekenen en wordt er geen rekening gehouden met inflatie. 

Heb je inhoudelijke bezwaren tegen deze benadering? Neem dan contact op met je belastingadviseur om te bespreken of en hoe je dit bij de Belastingdienst kunt aankaarten. We denken graag met je mee!

Stap 4: Verzamel de benodigde informatie 

Voor het invullen van het formulier ‘Opgaaf Werkelijk Rendement’ (OWR) heb je diverse gegevens nodig. Wat precies, hangt af van jouw vermogensbestanddelen. Denk bijvoorbeeld aan: 

Bank- en spaartegoeden 

• IBAN en naam van de bank 
• Jaaroverzichten met ontvangen rente 

Vorderingen 

• Geldleningsovereenkomsten 
• Bankafschriften met rente-ontvangsten 
• Onderbouwing van eventuele waardeveranderingen 

Beleggingen 

• Jaaroverzichten van beleggingsinstellingen of fondsen 
• Informatie over bruto-inkomsten en waarden op 1 januari en 31 december 
• Overzichten van aan- en verkopen 

VvE-aandeel 

• Bewijs van jouw aandeel in ontvangen rente 

Onroerende zaken (niet de eigen woning) 

• WOZ-beschikkingen of taxatierapporten 
• Facturen van verbeteringen met onderbouwing van waardestijging 
• Aan- of verkoopnota’s 
• Huuropbrengsten en huurovereenkomsten 

Cryptovaluta 

• Overzichten met waarden op 1 januari en 31 december 
• Transactieoverzichten van aan- en verkopen 

Schulden 

• Jaaroverzicht van betaalde rente 
• Leningsovereenkomsten 
• Bankafschriften met rentebetalingen 
• Eventuele waardeveranderingen van schulden 

Let op: Het moment van ontvangst is bepalend. Ontvangen rente op 1 januari 2023 telt mee voor 2023, ook als deze betrekking heeft op 2022. 

Stap 5: Geef het werkelijk rendement door 

Vanaf juli 2025 kun je het OWR-formulier invullen via mijn.belastingdienst.nl met DigiD. Je adviseur kan dit ook doen via aangiftesoftware. Verzamel vooraf alle benodigde gegevens om tijdig te kunnen indienen. 

Let op: In de brief van de Belastingdienst staat de deadline. Houd hier rekening mee, want het verzamelen en verwerken van gegevens kost tijd. 

Stap 6: Controleer de aangepaste of nieuwe aanslag 

Op basis van jouw opgave stelt de Belastingdienst een nieuwe of aangepaste definitieve aanslag vast. Ben je het niet eens met de uitkomst? Maak dan tijdig bezwaar. De bezwaartermijn vind je op de aanslag. 

Belangrijk: Deze informatie is gebaseerd op de regelgeving zoals die gold op het moment van publicatie. Voor advies dat aansluit op jouw situatie kun je contact opnemen met een van onze adviseurs. 

Contact

Het berekenen en doorgeven van je werkelijke rendement in het kader van de tegenbewijsregeling box 3 is vaak complex en vereist gedetailleerde gegevens en fiscale kennis. Wij kunnen je ondersteunen bij het inschatten van je rendement, het verzamelen van de benodigde informatie en het correct invullen van het OWR-formulier. Laat via het contactformulier hieronder weten waarbij we je kunnen helpen!